About Us

कुशवाहा समुदाय नेपाल लगायत भारत, बर्मा, माँरिशस देशमा फैलिएको एक प्राचीन समुदाय हो, जसले आफ्नो वंश परम्परा भगवान् रामका छोरा कुशसँग जोडिएकोछ। यसकारण, आफुलाई सूर्यवंशी क्षत्रिय वा कुशवंशी भनी चिनिन्छन् । सूर्यवंशी भित्र राजा दशरथको नाति भगवान रामको जेष्ठ पुत्र कुशको वंशजलाई कुशवाहा भनिएको र कुश कै नामबाट कुशवाहा भएको हो । कलान्तरमा कुशवाहा एउटा जातिको रुपमा स्थापित भई पहिचान कायम भएको पाईन्छ । त्यस वंशमा जन्मिएका वंशजहरूलाई पछि चलनचल्तीमा ूकुशवाहा भनिन थालियो। “कुश” “वाहा” (अर्थात् कुशका वंशज) मिलेर बनेको यो नामले गौरवशाली क्षत्रिय पहिचान झल्काउँछ। इतिहासक्रममा, कुशवाहा समुदाय शुरुवातमा शासक वर्गका रूपमा चित्रित भए पनि पछि कृषि र उद्यममा संलग्न भए। कुशले कुशावती नामको राज्य स्थापना गरे (हालको मध्य भारततिर मानिन्छ)। कुशका वंशजहरूले विभिन्न क्षेत्रहरूमा शासन गरे र पछि विभिन्न उपवर्गमा विभाजित भए। कालक्रममा कुशका सन्तानहरू “कुशवाहा” नामले चिनिन थाले, जसको अर्थ कुशको वंशज हो। 🏹 ऐतिहासिक संक्रमण प्राचीन कालमा यो समुदाय शासक, सेनापति र क्षत्रिय धर्ममा आधारित थियो। मध्यकालमा सामाजिक र राजनीतिक परिवर्तनसँगै उनीहरूले कृषि, उद्योग, र सामाजिक सेवालाई अपनाए।

भगवान् सूर्य (सूर्यदेव) ↓ राजा इक्ष्वाकु ↓ राजा हरिश्चन्द्र ↓ राजा दिलीप ↓ राजा रघु ↓ राजा अज ↓ राजा दशरथ ↓ भगवान् राम ↓ राजा कुश ↓ कुशका सन्तानहरू ↓ कुशवंश → कुशवाहा समुदाय यो वंशावली हिन्दू ग्रन्थहरू जस्तै रामायण, रघुवंश, र विष्णुपुराणमा आधारित छ।

कुश भगवान् राम र माता सीताको छोरा थिए। पौराणिक कथन अनुसार, कुशका केही प्रमुख सन्तानहरू निम्नलिखित छन् - कुश का सन्तान (कुशावती) - कुशका सन्तानहरूले कुशावती नामक राज्यको स्थापना गरे। कुशावती भारतको प्राचीन अयोध्याको आसपासको क्षेत्र थियो र उनीहरूको शासन पंरपरागत रूपमा कुशका सन्तानहरू द्वारा चलाइन्थ्यो। - कुशका पुतलि (पुत्री) - कुशका सन्तानहरूले आफ्नो वंशलाई फैलाउँदै थुप्रै जनपद र उपविभाजनहरू बनाए। जसमा राजा प्रध्युम्न, राजा अंगद र अन्य प्रमुख शासकहरू रहे। यी शासकहरूलाई कुशका सन्तानका रूपमा देखा गइन्छ। - कुशका कूलहरू - कुशका वंशजहरूले पनि आफ्नो कूल र गोत्रका आधारमा विभिन्न शाखाहरू ९कगद(अबिलक० को निर्माण गरे। ती गोत्रहरूको नाम समर्पित थियो जसले विशेष शासक वा सांस्कृतिक हकको प्रतिनिधित्व गर्थे। कुशका सन्तानहरूको विस्तृत विवरणस् - राजा प्रध्युम्नस् प्राचीन शास्त्रमा प्रध्युम्नलाई कुशका सन्तानको रूपमा चिनिन्छ। उहाँ एक प्रभावशाली शासक थिए जसले अयोध्या र आसपासका क्षेत्रहरूको शासन गरे। - राजा अंगदस् अंगद, जो कि महाकाव्य रामायणका पात्र हुन्, पनि कुशका वंशजको रूपमा प्रसिद्ध छन्। अंगद एक महान योद्धा थिए र रामचन्द्र जीका विश्वासपात्र सिपाही थिए। उनी सीताको समर्पणमा मद्दत गर्ने प्रमुख पात्र थिए। - कुशावती राज्यस् कुशले कुशावती भन्ने राज्यको स्थापना गरे, र उनको वंशजहरूले यो राज्यको शासन गरेका थिए। यी सन्तानहरूको शासन कालभरि एक यथासंभव प्रमुख नेतृत्व रहेको थियो। - कुशका वंशजहरूको राजा प्रध्युम्न र अंगदको अलावा अन्य सन्तानहरू जस्तै राजा देवमित्र, राजा भार्गव, र राजा सौमित्र जस्ता नाम पनि पौराणिक कथामा आएका छन्। यी सबै प्रमुख शासकहरू कुशका वंशजका रूपमा परिचित छन्।

नेपालमा, कुशवाहा समुदाय विशेषगरी मधेस प्रदेश लगायतका विभिन्न जिल्लामा बसोबास गर्छन्। यहाँ कुशवाहाहरू कृषि, व्यापार, शिक्षा र राजनीतिमा सक्रिय छन्। हालैका दशकहरूमा कुशवाहा समुदायका युवाहरू शिक्षित हुँदै समाज सुधार र सामाजिक जागरणमा पनि अग्रसर छन्। समुदायको हितका लागि नेपाल कुशवाहा कल्याण समाज जस्ता संगठनहरू स्थापना गरिएको छ, जसले सामाजिक एकता, शैक्षिक विकास, र सांस्कृतिक पहिचानमा योगदान पुर्याइरहेका छन्। “कुशवाहा” जाती समुदायको अनेक उपाधिहरूछन् । कुशवाहा, कोईरी, महतो, मेहता, सिंह, सिन्हा, वर्मा, पटेल, मुराउ, कुशवाहा, कोईरी, महतो, मेहता, सिंह, सिन्हा, वर्मा, पटेल, मुराउ, मौर्य, शाक्य, मंडल, भगत, चौधरी, मुराव, मुराई, काछी, कछवाहा, सूर्यवंशी, दाँगी, मौर्य, शाक्य, मंडल, भगत, चौधरी, मुराव, मुराई, काछी, कछवाहा, सूर्यवंशी, दाँगी, इत्यादि । कुशवाहा समुदायको सर्वोत्तम हित र समुन्नतीको पारस्परिक सुसम्बन्ध, समन्वय र सन्तुलन कायम गरी यस समुदायमा रहेका कुरिति, कुसंस्कार, रुढीवादी अज्ञानता तथा अन्धविश्वासलाई हटाई यस समुदायको सुख समृद्धि र एकता नै एक मात्र प्रमुख लक्ष्य भई नेपाल भर बसोवास गर्ने सम्पुर्ण कुशवाहा समुदाय तथा व्यक्तिमा बेला बखतमा देखा पर्न सक्ने सामाजिक, शैक्षिक, सांस्कृतिक, आर्थिक, राजनीतिक, मनोवैज्ञानिक तथा अन्य विकृति एवं असंगतिहरुलाई एउटा सबल, सक्षम, समृद्ध र उन्नतिशिल समाजको सृर्जना गर्न नेपाल कुशवाहा कल्याण समाजको स्थापना वि.स. २०४७ साल श्रावन मा भएको हो । यो समाज नेपालभरि रहेका कुशवाहा समुदायका व्यक्तिहरूलाई एकजुट गर्दै समुदायको हित र पहिचान प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यले काम गरिरहेको छ। समाजको मुख्य उद्देश्यहरूस् - शैक्षिक उत्थानस् समुदायका बालबालिकाहरूलाई शिक्षा हासिल गर्न प्रेरित गर्नु र छात्रवृत्ति, सहायताजस्ता कार्यक्रम सञ्चालन गर्नु। - सामाजिक एकतास् कुशवाहा जातिको बीचमा एकता, सद्भाव, र सहकार्य बढाउनु। - सांस्कृतिक संरक्षणस् परम्परागत र धार्मिक संस्कार, चाडपर्वहरू जस्तै रामनवमी, कुशोत्सव आदिको संरक्षण र प्रवर्द्धन। - अधिकार र पहिचानको संरक्षणस् नेपालमा मधेशी तथा विशेषगरी कुशवाहा समुदायका अधिकारको लागि आवाज उठाउनु। - आर्थिक विकासस् कृषिमा सुधार, व्यवसायिक तालिम र स्वरोजगार कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्ने पहल। गतिविधिहरूस् - सामाजिक सम्मेलन, अधिवेशन तथा सेमिनारहरूको आयोजना। - गरीब र विपन्न समुदायका लागि स्वास्थ्य शिविरहरू। - आपसी विवाह–समारोहहरूमा सहयोग र मार्गदर्शन। - प्राकृतिक विपद् ९बाढी, महामारी आदि०मा राहत र पुनर्स्थापना कार्यक्रमहरू।